Republika Srbija danas proslavlja Dan državnosti - Sretenje Gospodnje, praznik koji slavi i podseća na dva važna događaja iz srpske istorije.
Sretenje Gospodnje je dan kada su viđeniji srpski prvaci 1804. godine na zboru u Orašcu doneli odluku o početku ustanka protiv dahija i za vođu ustanka izabrali Đorđa Petrovića Karađorđa. Prvi srpski ustanak bio je početak oslobođenja srpskog naroda i obnove nezavisne države, iako je sam ustanak ugušen 1813. godine. ⚔️
Samo godinu dana nakon ustanka je usledila Hadži-Prodanova buna i potom Drugi srpski ustanak pod vođstvom kneza Miloša Obrenovića, posle koga je Srbija stekla status autonomne kneževine u Osmanskom carstvu. Nemački istoričar Leopold fon Ranke je ova tri ustanka zajedno nazvao Srpska revolucija.
Foto: Filip Pejković
Vladavina kneza Miloša bila je obeležena čistim apsolutizmom, zbog čega se često suočavao sa pobunama, nemirima i drugim problemima. Mada je uspevao relativno uspešno da s tim izlazi na kraj, Miletina buna iz 1835. godine naterala ga je da prihvati ograničenje vlasti i donošenje Sretenjskog ustava. 📜
Tekst ustava sačinio je Dimitrije Davidović, zemunski Srbin i izdavač Novina serbskih u Beču. Ustav je bio kratak i izuzetno napredan za svoje vreme, rađen po uzoru na francuske ustavne povelje iz 1814. i 1830. godine i belgijski ustav iz 1831. godine, što se nije dopadalo velikim silama koje su se pribojavale nove Francuske revolucije, pa je suspendovan nakon samo 55 dana.
Najpoznatija odredba Sretenjskog ustava jeste član 118 kojim je proglašen slobodnim svaki rob koji dođe u Srbiju:
Kako rob stupi na Srbsku zemlju, ot onoga časa postaje slobodnim, ili ga ko doveo u Serbiju, ili sam u nju pobegao. Srbinu slobodno je roba kupiti, no ne prodati.
Foto: Filip Pejković
Autor: redportal.rs
