Naučnici su otkrili da Zemljino unutrašnje jezgro ima jedinstven ritam — poput otkucaja srca — koji sinkronizovano ubrzava i usporava svakih nekoliko decenija . Ovo otkriće dolazi iz analize seizmičkih talasa koji se odbijaju od jezgra i vraćaju do površine, ostavljajući neobične obrasce koji ukazuju na promene unutrašnje strukture.
Jedna od ključnih studija sprovedena je analizom udara seizmičkih talasa sa udaljenih mesta — kao što su Čile, Novi Zeland i testovi iz perioda Hladnog rata — koji su detektovali do pet povratnih "odskoka" talasa kroz jezgro . Kada se ova ciklična promena uporedi tokom poslednjih 50–70 godina, ona otkriva jasne obrasce oscilacija brzine rotacije jezgra.
Do sada se verovalo da se unutrašnje jezgro Zemlje rotira konstantnom brzinom, neznatno brže od omotača planete. Ipak, nova istraživanja sugerišu da unutrašnje jezgro povremeno usporava — ponekad čak i ispod brzine spoljašnjih slojeva — što izaziva promene unutar magnetnog polja planete.
Prema dr Tan-Son Famu i prof. Hrvoju Tkalčiću sa Australijskog nacionalnog univerziteta, zabeležene pauze u talasima se poklapaju sa "sedmodecenijskim oscilacijama" u jezgru — uz vrhunac promene u ranih 1970-ih i ponovni zaokret oko 2009. godine. Ovaj ritam, kako pretpostavljaju, stvara mehaničko trenje između jezgra i omotača, modelujući tokove tečnog jezgra.
Uzrok ovog osećaja "srčanog otkucaja" možda leži u gravitaciji i magnetohidrodinamičkim interakcijama između čvrstog i tečnog sloja jezgra. Neki naučnici veruju da nepravilnosti na površini jezgra podstiču talase, dok drugi smatraju da dolazi do periodičnog usporavanja izazvanog trenjem sa omotačem.
Razumevanje ovog ponašanja važno je i za paleomagnetizam: promena brzine rotacije jezgra može uticati na učestalost i obrazac geomagnetnih inverzija polova. Kreirana su i predviđanja da bi ovakav fenomen mogao da ukaže na skoriji presek ili promenu magističkog polja, slično onome što je dogodilo pre oko 780.000 godina.
Iako su ovo uzbudljiva otkrića, potrebno je još potvrda. Nove analize seizmičkih podataka, naprednija modeliranja i globalna mreža senzora pomoći će da se složi kompletnija slika "živog" jezgra koje ne rotira uniformno — već pulsira kroz vreme.
Autor: redportal.rs
