Beograđani uz stanovnike Delhija trenutno dišu najzagađeniji vazduh na svetu, a nivo zagađenosti u glavnom gradu Srbije okarakterisan je kao opasan po zdravlje stanovnika, piše Blic.
Okidač za enormno aerozagađenje u Beogradu, ali i u drugim gradovima u Srbiji, svakako je grejna sezona sa velikim brojem individualnih ložišta, a merne stanice koje beleže kvalitet vazduha prikazuju drastično uvećano prisustvo PM čestica. Podsetimo, Beograd je i tokom prošle godine više puta bio najzagađeniji grad u svetu.
Visok nivo aerozagađenosti može biti opasan za sve ljude, posebno za osetljive kategorije stanovništva kao što su deca, trudnice, hronični bolesnici. Akutni problemi koje izaziva aerozagađenost su iritacija očiju i nosa, svrab, kašalj, osećaj gušenja i nedostatka vazduha. Zbog toga se lekarima među prvima javljaju pacijenti sa znacima bronhitisa, pogoršanjem hronične obstruktivne bolesti pluća – HOBP i bronhijalne astme - kaže za portal N1 prim. dr Slavica Plavšić, specijalista za plućne bolesti.
Sagovornica portala N1 naglašava da su znatno opasnije hronične posledice aerozagađenja koje nastaju zbog česte i dugotrajne izloženosti aerozagađenju.
- Najsitnije čestice iz zagađenog vazduha koje se udišu dolaze do respiratornih bronhiola i alveola i oštećuju strukturu epitela i funkciju u tim delovima pluća. Ove štetne čestice ulaze i u krvotok, gde se talože i oštećuju endotel krvnih sudove stvarajući mikro trombove. Oni kasnije putem krvotoka dospevaju do vitalnih organa – srca i mozga, stvarajući u njima trajna oštećenja koja se, u težim slučajevima, završavaju smrtnim ishodom - upozorava dr Plavšić.
Štetan uticaj aerozagađenja, kako kaže, najizraženiji je na respiratornom sistemu.
- Ispoljava se od najlakših respiratornih simptoma, preko češćih infekcija gornjeg i donjeg respiratornog trakta, zatim hiperreaktivnosti disajnih puteva, alergijskih reakcija, kao i upale pluća virusnog ili bakterijskog porekla. Akutne respiratorne infekcije javljaju se češće u jesenjim i zimskim mesecima. Vremenom nastaju trajne promene strukture pluća sa smanjenom plućnom funkcijom - objašnjava naša doktorka.
Zbog lošeg vazduha u Srbiji prerano umre oko 6.000 ljudiPrema njenim rečima, teže posledice štetnog uticaja aerozagađenja su nastanak i pogoršanje bronhijalne astme, hronična opstruktivna bolest pluća, plućna fibroza, kao i znatno povećan rizik od pojave karcinoma usne duplje, larinksa, kože i pluća.
- Zagađenost vazduha je posle pušenja i genetske predispozicije najčešći uzrok pojave karcinoma pluća. Godišnje u Srbiji od te bolesti oboli 6.500 osoba, a umre više od 4.600. Pored pluća, najugroženiji su srčani mišić i mozak. U danima velike aerozagađenosti učestaliji su i infarkti miokarda i cerebrovaskularni insult (šlog), kao i druge kardiovaskularne bolesti, poput hipertenzije i poremećaja srčanog ritma - navodi dr Plavšić.
Dodaje da aerozagađenje dovodi i do različitih oštećenja centralnog nervnog sistema.
- Otrovne supstance dospevaju do mozga, oštećuju nervne ćelije i izazivaju neurološka oboljenja, među kojima i preranu demenciju i Alchajmerovu bolest, a u najtežim slučajevima dovode do šloga i teškog invaliditeta ili čak smrtnog ishoda. Od metaboličkih bolesti, kao posledica aerozagađenja, najčešći je dijabetes. Zagađen vazduh štetno utiče i na reproduktivne organe dovodeći do steriliteta i kod žena i kod muškaraca. Takođe, može dovesti do preranog porođaja i teških oštećenja ploda - ističe dr Plavšić.
Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije, zbog lošeg vazduha u Srbiji prerano umre oko šest hiljada osoba godišnje, što nas dovodi na neslavno prvo mesto u Evropi i deseto u svetu. Ti brojevi su visoki i u zemljama u regionu jer zagađen vazduh ne poznaje državne granice. Najčistiji vazduh udišu stanovnici skandinavskih zemalja, u kojima je prosečan životni vek za čak deset godina duži nego u Srbiji.
Šta su PM2.5 i PM10 čestice
U izveštajima o kvalitetu vazduha pominje se koncentracija čestica sa oznakama PM2.5 i PM10, a reč je o čestičnim materijama koje imaju prečnik manji od 2,5, odnosno 10 mikrometara. Čestice PM2.5 su toliko male da se mogu biti videti samo pomoću mikroskopa, a zahvaljujući svojoj veličini sposobne su da prođu nos i grlo, te mogu da prodru duboko u pluća, čak i u krvotok.
Fine čestice mogu doći iz više izvora kao što su strujna postrojenja, toplane, individualna ložišta, motorna vozila, avioni, gorenje drveta, šumski požari, paljenje njiva, vulkanske erupcije i peščane oluje. Nivo PM čestica u zatvorenim prostorima najviše povećavaju pušenje, kuvanje, gorenje sveća ili vatre, peći, grejalice na plin, čišćenje hemijskim proizvodima, korišćenje starih usisivača, laka za kosu, dezodoransa i slično.
Testirano bežično napajanje iz svemira 🌌🛸
Dešifrovali prvu rečenicu napisanu na drevnom alfabetu
Autor: blic.rs
