Danas proslavljamo SVETOG SAVU - SAVINDAN 🙏🏻☦️

Otac srpske crkve, zdravstva i školstva

Srpska pravoslavna crkva danas proslavlja Savindan, praznik posvećen Svetom Savi, prvom srpskom arhiepiskopu.

Sveti Sava je rođen oko 1175. godine u gradu Rasu, kao Rastko i bio je sin raškog velikog župana Stefana Nemanje. U mladosti je od oca dobio na upravu Zahumlje, ali se nekoliko meseci kasnije odlučio na bekstvo u Svetu Goru. Zamonašio se 1192. godine u ruskom manastiru Svetog Pantelejmona i dobio monaško ime Sava. Bio je prvi Nemanjić koji je otišao u monahe, a kasnije će to činiti većina vladara iz ove dinastije.

Kasnije mu se u monaštvu pridružio i njegov otac Stefan Nemanja, dobivši ime Simeon. Zajedno su obnovili manastir Hilandar, koji je do danas ostao prvi i jedini srpski manastir na Svetoj Gori. Po Nemanjinoj smrti došlo je do građanskog rata između Savine braće Vukana i Stefana oko prevlasti, te je on kasnije dolazio da ih pomiri. Od povratka u Srbiju bio je iguman manastira Studenica, da bi se na Svetu Goru vratio 1217. godine, neposredno pre nego što je njegov brat Stefan dobio kraljevsku krunu od pape Honorija III.

Sava je 1219. godine otišao u Nikeju, koja je tada bila prestonica Romejskog carstva i uspeo dobiti saglasnost cara za osamostavljenje Srpske crkve, koju je potom tomosom potvrdio vaseljenski patrijarh. Tako je Srpska pravoslavna crkva postala autokefalna kao Srpska arhiepiskopija, a Sava je postao prvi srpski arhiepiskop.

IZVOR: YT / TV Hram

Naredne godine, Sava je sačinio Zakonopravilo ili Nomokanon, prvi srpski pravni spis i zbornik kanonskog i svetovnog prava. Potom je svog brata ponovo krunisao za srpskog kralja, ovoga puta po pravoslavnom obredu. U dva navrata odlazio je u Svetu zemlju i tamo pomagao, podizao i kupovao bogomolje. Na Sionu je podigao srpski manastir, bio je ktitor manastira Svetog Jovana Bogoslova, a otkupio je i Sionsku Gornicu, odnosno kuću Svetog Jovana Bogoslova u kojoj je Hrist sa apostolima održao Tajnu večeru.

Sava se javlja i kao književnik, budući da je pored Zakonopravila napisao i Žitije Svetog Simeona, Studenički tipik i još mnogo dela iz teologije i dogmatike.

Preminuo je 1236. godine u Trnovu, po povratku iz Svete zemlje. Njegov bratanac kralj Stefan Vladislav je mošti preneo u manastir Mileševu. Nad njegovim grobom se 1377. godine bosanski ban Stefan Tvrtko I Kontromanić krunisao za kralja Srba i Bosne, a Stefan Vukčić Kosača se 1448. godine ovde proglasio za hercega od Svetog Save.

Mošti Svetog Save spalio je Kodža Sinan-paša u Beogradu 1594. godine, zbog ustanka Srba u Banatu koji su na ratnim zastavama nosili lik Svetog Save. Od moštiju je sačuvana Savina ruka. Savindan se od 1840. godine proslavlja u Srbiji kao školska slava.