Decenijama je kao najveća državna tajna čuvana priča o jugoslovenskog programu atomske bombe u vreme Hladnog rata.
Trka u naoružanju započela je 16. jula 1945. godine, kada su SAD izvele prvu nuklearnu probu. SSSR je svoju prvu probu uspeo da izvede 29. avgusta 1949. godine, a to je bio signal Jugoslaviji da se mora uključiti u ovo nadmetanje i dodatno osigurati sopstvenu nezavisnost, ne samo zbog balansa velikih sila, već i zbog posebno loših odnosa sa Sovjetskim Savezom nakon Rezolucije Informbiroa 1948. godine.
Još pre američke probe, srpski fizičar Pavle Savić je upozorio vlasti u Jugoslaviji na potencijale moći atomskog jezgra u oružane svrhe. Kao predratni član Komunističke partije, konstruktor partizanske radio-stanice za vezu sa Moskvom tokom rata i šifrant partizanskog Vrhovnog štaba, uživao je ogromno poverenje Josipa Broza Tita. Zahvaljujući tome se našao na čelu Instituta u Vinči, odmah po njegovom osnivanju.
Septembra 1949. godine, definitivno je pala odluka da Jugoslavija mora imati atomsku bombu. To su Stevi Dedijeru saopštini Milovan Đilas i Edvard Kardelj. Mada postoje glasovi da je Jugoslavija bila sasvim blizu atomske bombe, drugi pak tvrde da je Pavle Savić ostavku u Vinči podneo 1960. godine, jer je stopiran program.
Takođe, preovlađuje mišljenje da je Savić bio protiv nabavke stranih licenci, insistirajući da se jugoslovenski program razvija samostalno i autohtono.
Počelo snimanje serije Jovanka Broz i tajne službe 🎬
Autor: redportal.rs
