Na današnji dan 1976. godine u Parizu je umro knez Pavle Karađorđević, jedini potomak kneza Arsena (starijeg brata kralja Petra I) i Karađorđev praunuk.
Majka kneza Pavla bila je ruska plemkinja Aurora Pavlovna Demidov, kćerka gradonačelnika Kijeva i izdanak čuvene porodice Demidov. Preminula je kada je Pavlu bilo 10 godina, a kako se njegov otac bavio svojim ratničkim avanturama po svetu, kao ruski oficir i učesnik Rusko-japanskog rata, brigu o njemu preuzeo je stric kralj Petar I.
Školovao se na Univerzitetu Oksford, gde se i danas čuva njegova zastava. Oženio se 1922. godine, najstarijom kćerkom grčkog princa Nikole i sa njom imao troje dece, sinove Aleksandra i Nikolu, te kćerku Jelisavetu. Mlađa sestra njegove supruge bila je udata za vojvodu od Kenta.
IZVOR: YT / Serbianfoundation
Do Marsejskog atentata 1934. godine, živeo je relativno poručeno i bez zvaničnih dužnosti, ali se po ubistvo svog brata kralja Aleksandra I našao na čelu tročlanog Namesništva koje je trebalo da vlada u ime njegovog bratanca kralja Petra II. Mada se većina istoričara slaže da je Pavle nevoljno prihvatio ovu ulogu, postoje izvori koji navode da je bio zainteresovan da trajno sačuva krunu i preuzme kraljevsku vlast.
Period njegove de facto vladavine na čelu Kraljevine Jugoslavije na unutrašnjem planu uglavnom je upamćen po Konkordatskoj krizi i osnivanju Banovine Hrvatske. U spoljnoj politici pokušao je da se oslanja na tradicionalne saveznike, prevashodno Veliku Britaniju, ali ga je jačanje totalitarnih režima, fašizma i nacizma, u neposrednom susedstvu na kraju nateralo da prihvati pristupanje Trojnom paktu, što je rezultiralo pučem 27. marta 1941. godine i njegovim zbacivanjem sa vlasti.
Knez Pavle je u Beogradu osnovao Muzej kneza Pavla sa reprezentativnom zbirkom dela savremene umetnosti.
IZVOR: YT / Jugoslovenska Kinoteka
Posle pada sa vlasti, prešao je u Grčku i potom u Egipat, Keniju i južnu Afriku, gde je sve do 1948. godine bio pod nadzorom britanske službe. Tada je dobio pasoš i prešao u Ženevu. Bio je pozvan na sahranu kralja Džordža VI, kao i na krunisanje kraljice Elizabete II.
Ostatak života proveo je u Parizu. Tih godina, njegova kćerka Jelisaveta se zabavljala sa slavnim holivudskim glumcem Ričardom Bartonom, koji je 1973. godine igrao Tita u partizanskom filmu Bitka na Sutjesci. Prema svedočenju Tatomira Budisavljevića, Josip Broz Tito je uoči Nove 1973. godine na Brionima govorio sasvim privatno o knezu Pavlu, rekavši da su mogli biti prijatelji, jer su obojica imali cilj da sačuvaju Jugoslaviju. Pavle je najpre bio sahranjen u Lozani, da bi njegovi posmrtni ostaci 2012. godine bili preneti u kriptu Crkve Svetog Đorđa na Oplencu, porodičnu grobnicu Karađorđevića.
Autor: redportal.rs
