Danas je Svetski dan Roma, međunarodni praznik koji ukazuje na značaj romske kulture i podiže svest o položaju Roma.
Praznik je zvanično ustanovljen 1990. godine na IV Svetskom kongresu Roma u poljskom gradu Serock. Za datum praznika uzet je jedan od datuma održavanja prvog Svetskog kongresa Roma koji je održan 1971. godine u Londonu, a na kojem su usvojeni romska zastava i himna.
Zastava Roma jeste plave i zelene boje koje predstavljaju nebo i zemlju. Na sredini zastave nalazi se crvena čakra sa šesnaest krakova u čijoj se sredini nalazi točak. Dok čakra odaje poštovanje zastavi Indije, romske pradomovine, točak simbolizuje putujuću tradiciju romskog naroda.
Romska himna je pesma Đelem, đelem, što u prevodu sa romskog jezika znači Putovao sam, putovao sam. Pesmu je napisao Žarko Jovanović, romski muzičar iz Beograda, koji je uspeo da preživi stradanje Roma u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj. Žarko je posle Drugog svetskog rata izgradio uspešnu muzičku karijeru, a bio je učesnik prvog i drugog Svetskog kongresa Roma. Na prvom je njegova pesma proglašena za romsku himnu, dok je na drugom on izabran za nezvaničnog romskog ministra kulture.
IZVOR: YT / Roman Stan
Procenjuje se da u svetu ima oko 12 miliona Roma. Iako se u književnosti i popularnoj kulturi Romi najčešće prikazuju kao ljudi koji se bave gatanjem, većina Roma jesu hrišćani, manji deo muslimani, a jedan deo je zadržao hinduizam kao prareligiju. Romi vode poreklo iz indijske pokrajine Radžastan. Procenjuje se da su prema zapadnom svetu krenuli oko 1.000 godine posle Hrista i danas naseljavaju sve kontinente.
Romski jezik spada u indoarijevsku grupu indoevropskih jezika. Primetni su jaki uticaji grčkog i jezika balkanskih Slovena na romski jezik.
Prema popisu iz 2022. godine, u Srbiji živi 131.936 Roma. U istoriji Srbije, Romi imaju istaknuto mesto, a najpoznatiji su Ahmed Ademović i Rustem Sejdić, legendarni srpski vojni trubači u Balkanskim ratovima i Prvom svetskom ratu. Unuk Rustema Sejdića je čuveni trubač Fejat Sejdić. Od savremenih Roma, najpoznatiji su muzičari Janika Balaž, Šaban Bajramović i Džej Ramadanovski. Takođe, Romi su dali i mnogo vrlo obrazovanih ljudi, među kojima se izdvajaju doktor socioloških nauka Rajko Đurić i dr Dragoljub Acković.
Foto: Wikipedia.org/Augustus Frederick Sherman
Autor: redportal.rs
